button-muziek

button-link

De vierde Zondag na Pinksteren

Pinksteren ligt alweer enige tijd achter ons, maar inspiratie komt niet per definitie op die dagen. Die kwam bij mij pas op een rondreis door Midden-Spanje. De kerken waren verblindend mooi, met veel goud en zilver dat uit Zuid-Amerika in de 16e eeuw was meegenomen. Naar huidige maatstaven hoort er nu een beschouwing te volgen over de manier waarop men zich meester maakte van al die rijkdom, maar dat is niet mijn centrale thema.                                                  

Ik was vooral onder de indruk van enkele 12e-eeuwse kruizen. Dat bracht mij tot de volgende overweging die enigszins aansluit bij mijn vorige opening.                                                                    

De vormgeving van die oude kruizen stond voor mij symbool voor de heilsgeschiedenis in zijn totaliteit: het leven, sterven en de verrijzen van Jezus. Veel minder kwam louter het lijden van Hem naar voren. Het lichaam volgt geheel het houten kruis; de armen zijn horizontaal naar links en rechts gestrekt; de voeten naast elkaar. Het lichaam heeft  geen volume. Het  zou in het kruishout zelf gebeeldhouwd kunnen zijn. Symbolisch, prachtig in al zijn eenvoud. Later wordt dat anders. Het lijden van de mens Jezus wordt veel zichtbaarder in latere afbeeldingen. Dat culmineert in het Isenheimer altaar van Matthias Grünewald. Daar staat de mens Jezus centraal in al zijn lijden. Het romaanse kruis dat de verlossing symboliseert is overgegaan in een realistische afbeelding van het afschuwelijke lijden van de Zoon van God. De mens, de mens Jezus komt naar voren.  Het symbool heeft aan waarde verloren. Het menselijk individu  werd en wordt in onze samenleving nog steeds belangrijker. Uiteindelijk lijkt dat proces ten koste te gaan van de (blijde) boodschap zelf en de acceptatie daarvan.

Peter van de Ven